Przedawnienie przestępstwa oszustwa

Przedawnienie się przestępstwa oszustwa

Podstawę materialno-prawną dla przedstawionego stanu faktycznego stanowią przepisy Kodeksu karnego (K.k). Zgodnie bowiem z treścią art. 286 K.k.:

„§ 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.”

Przestępstwo oszustwa jest występkiem zagrożonym karą pozbawienia wolności do lat 8. Kwestię przedawnienia karalności reguluje art. 101 K.k.:

„§ 1. Karalność przestępstwa ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło lat:

1) 30 – gdy czyn stanowi zbrodnię zabójstwa;

2) 20 – gdy czyn stanowi inną zbrodnię;

2a) 15 – gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat;

3) 10 – gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata;

4) 5 – gdy chodzi o pozostałe występki;

5) (uchylony).”

„Art. 102. [Przedłużenie przedawnienia karalności]

Jeżeli w okresie, o którym mowa w art. 101, wszczęto postępowanie, karalność przestępstw określonych w art. 101 § 1 ustaje z upływem 10 lat, a w pozostałych wypadkach – z upływem 5 lat od zakończenia tego okresu.

Zobacz też: Przedawnienie przestępstwa kradzieży

Ustanie karalności przestępstwa po upływie okresu przedawnienia

Ustanie karalności następuje z mocy prawa i jest niezależne od woli stron postępowania oraz organu go prowadzącego. Stanowi wyłącznie konsekwencję upływu czasu kalendarzowego.”

Istotą przedawnienia jest zerwanie więzi pomiędzy przestępstwem a karą. To oznacza, że jeżeli dojdzie do przedawnienia, to niedopuszczalne staje się wymierzenie jakiejkolwiek kary lub jakiegokolwiek środka karnego (wyrok SN z dnia 14 stycznia 2010 r., V KK 235/09, OSNKW 2010, nr 6, poz. 50). W obliczu upływu okresu przedawnienia następuje uchylenie karalności przestępstwa, przez co w efekcie nie można sprawcy wymierzyć kary, środków karnych, jak również warunkowo umorzyć względem niego postępowania karnego. W wyniku wnioskowania per analogiam należy przyjąć, że przedawnienie karalności skutkuje także wyłączeniem możliwości orzeczenia środków zabezpieczających.

Przeczytaj też: Przedawnienie oszustwa

Skutek procesowy przedawnienia

Skutkiem procesowym przedawnienia jest zakaz wszczynania postępowania karnego oraz nakaz umorzenia postępowania wszczętego w sprawie o przestępstwo, którego karalność ustała (art. 17 § 1 pkt 6 K.p.k.). Trzeba jednak wskazać, że umorzenie postępowania z uwagi na jego przedawnienie – na etapie jurysdykcyjnym – może nastąpić wyłącznie w sytuacji, gdy nie ma podstaw do uniewinnienia oskarżonego z powodu niezaistnienia czynu, braku znamion czynu albo braku winy. Umorzenie z racji przedawnienia wchodzi też zawsze w rachubę, gdy kwestie istnienia czynu, jego znamion i odpowiedzialności wymagałyby dalszego dowodzenia, gdyż wówczas postępowaniu stoi już na przeszkodzie przedawnienie karalności (postanowienie SN z dnia 2 lipca 2002 r., IV KKN 264/99, LEX nr 54407; postanowienie SN z dnia 3 kwietnia 2002 r., V KKN 484/00, LEX nr 53336; odmiennie wyrok SN z dnia 8 czerwca 1977 r., I KR 87/77, OSNPG 1977, nr 11, poz. 114, w którym wskazano, że stwierdzenie przedawnienia w toku postępowania powoduje, że sądowi nie wolno wydać ani wyroku skazującego, ani uniewinniającego, lecz jedynie orzeczenie o umorzeniu postępowania).

Zobacz również: Czy obowiązek naprawienia szkody ulega przedawnieniu

Terminy przedawnienia zróżnicowane w zależności od rodzaju przestępstwa i zagrożenia karą

Terminy przedawnienia a waga przestępstwa. W ramach przestępstw ściganych z oskarżenia publicznego terminy przedawnienia nie mają charakteru jednolitego (art. 101 § 1 K.k.) i są zróżnicowane w zależności od rodzaju przestępstwa i zagrożenia karą. Przejawem tego są wyraźnie krótsze terminy dla występków niż dla zbrodni. Zasadniczym kryterium długości terminów przedawnienia karalności przestępstw publicznoskargowych jest zagrożenie ustawowe przewidziane w przepisie części szczególnej, przewidującym karalność danego czynu. Bez znaczenia są natomiast modyfikacje zagrożenia ustawowego wskutek obostrzenia albo złagodzenia kary. Należy zaznaczyć, że z punktu widzenia okresów przedawnienia karalności decydujące znaczenie ma czyn przypisany w wyroku, a nie czyn zarzucany w akcie oskarżenia (wyrok SN z dnia 9 listopada 2011 r., IV KK 338/11, LEX nr 1044060; wyrok SN z dnia 4 lipca 2001 r., V KKN 346/99, Jurysta 2002, nr 2-3, s. 48; postanowienie SA we Wrocławiu z dnia 14 września 2012 r., II AKz 368/12, LEX nr 1218862). Decydujący w tej materii musi być bowiem czyn, który rzeczywiście został popełniony przez sprawcę (czyn przypisany, a nie zarzucany).

Przedawnienie karalności dotyczy przestępstwa, a nie jego kwalifikacji prawnej (wyrok SN z dnia 4 marca 2009 r., III KK 322/08, LEX nr 491163).

Przepis art. 101 K.k. opiera się na wielopoziomowym podziale przestępstw. Różnicuje terminy przedawnienia karalności przez wzgląd na ich stopień „ciężkości”, a ponadto wysokość zagrożenia sankcją (Z. Ćwiąkalski, Przedawnienie (w:) System Prawa Karnego, t. 4, red. L.K. Paprzycki, s. 760). Ustawa określa, że termin przedawnienia karalności zbrodni zabójstwa wynosi 30 lat, dla pozostałych zbrodni 20 lat. Okres przedawnienia karalności występków zagrożonych karą pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat wynosi 15 lat. Karalność występków zagrożonych karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata ustalono zaś na 10 lat. Wobec występków zagrożonych karą pozbawienia wolności do 3 lat oraz występków zagrożonych karami ograniczenia wolności lub grzywny okres przedawnienia karalności wynosi 5 lat.

Pana czyn uległ więc przedawnieniu, a termin przedawnienia zgodnie z powyższym wywodem wynosił 15 lat.

Przeczytaj również: Art. 286 K.k. umorzenie

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.