• Data: 2024-05-17 Autor: Filip Syrkiewicz
W polskim prawie brak jest jednoznacznej definicji osoby karanej, co skutkuje koniecznością odwołania się do odrębnych przepisów prawnych w celu interpretacji. Z takim problemem spotkała się pani Katarzyna, która kilka miesięcy temu miała kolizję drogową z jej winy. Zakwalifikowano ją jako wykroczenie drogowe (dostała karę grzywny), wyrok wydano zaocznie. W zeszłym tygodniu była świadkiem w sądzie. Sędzia zapytał jej, czy jestem karana, a ja odpowiedziałam, że nie. A przecież jest. Nasza klientka teraz zastanawia się, co ma zrobić. Jak to odkręcić? Jaka spotka ją kara za krzywoprzysięstwo w sądzie?
W pierwszej kolejności wymaga podkreślenia, że w polskim systemie prawnym nie zostało zdefiniowane pojęcie osoby karanej. Termin ten nie jest w szczególności regulowany przepisami stanowiącymi materialnoprawną podstawę odpowiedzialności za wykroczenie, zawartymi w ustawie z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2018 r., poz. 618 z późn. zm.), jak również nie został unormowany w ustawie z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2018 r., poz. 475 z późn. zm.).
Z tych względów do jego interpretacji należy sięgnąć po przepisy odrębne poprzez odpowiednie zastosowanie przepisów ustawy z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (Dz. U. z 2018 r., poz. 1218 z późn. zm.).
Należy zauważyć, że ujawnienie skazania za wykroczenie lub przestępstwo określone w tej ustawie przesądza o posiadaniu statusu osoby karanej.
Zobacz też: Wyrok nakazowy a karalność
Stosownie do art. 1 ust. 2 ustawy w Rejestrze gromadzi się dane o osobach:
– prawomocnie skazanych za przestępstwa lub przestępstwa skarbowe,
– przeciwko którym prawomocnie warunkowo umorzono postępowanie karne w sprawach o przestępstwa lub przestępstwa skarbowe,
– przeciwko którym prawomocnie umorzono postępowanie karne w sprawach o przestępstwa lub przestępstwa skarbowe na podstawie amnestii,
– będących obywatelami polskimi prawomocnie skazanymi przez sądy państw obcych,
– wobec których prawomocnie orzeczono środki zabezpieczające w sprawach o przestępstwa lub przestępstwa skarbowe,
– nieletnich, wobec których prawomocnie orzeczono środki wychowawcze, poprawcze lub wychowawczo-lecznicze albo którym wymierzono karę na podstawie art. 13 lub art. 95 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich,
– prawomocnie skazanych za wykroczenia na karę aresztu,
– poszukiwanych listem gończym,
– tymczasowo aresztowanych.
Przeczytaj też: Kara za krzywoprzysięstwo
Katalog przypadków, w których dokonuje się wpisu do Krajowego Rejestru Karnego ma charakter zamknięty. Nie jest zatem możliwe uznanie za karaną (a więc ujawnioną w Rejestrze) osoby, w stosunku do której orzeczono inne kary lub środki karne, niż określone w tym przepisie.
W przypadku popełnionego wykroczenia, wpisu do Rejestru dokonuje się wyłącznie w razie skazania za ten czyn na karę aresztu (art. 1 ust. 2 pkt 7 ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym).
W przedstawionym przez panią Katarzynę stanie faktyczny, wyrokiem zaocznym za popełnione wykroczenie drogowe skazana została na karę grzywny. Orzeczona grzywna nie mieści się zatem w katalogu kar za wykroczenie, których wymierzenie stanowi przesłankę do ujawnienia skazania w Krajowym Rejestrze Karnym.
Z tych względów popełnienie przez nią wykroczenie, za które sąd wymierzył karę grzywny, nie ma wpływu na posiadanie przez nasza klientkę statusu osoby niekaranej.
Tym samym jej oświadczenie złożone w zeznaniu przed sądem należy oceniać jako zgodne z prawdą. Nie należy się zatem obawiać, że z tej przyczyny poddane zostanie ono ocenie karnoprawnej, ponieważ nie nosi znamion fałszywego zeznania w rozumieniu art. 223 Kodeksu karnego.
Przypadek Anny
Anna, pracująca w dużej korporacji, została zatrzymana za przekroczenie prędkości i skazana na karę grzywny. W kontekście braku definicji osoby karanej Anna zastanawiała się, czy musi informować pracodawcę o tym zdarzeniu. Skoro jej wykroczenie drogowe nie zostało zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Karnym jako kara aresztu, nie uzyskała statusu osoby karanej, co oznacza, że nie ma obowiązku informowania pracodawcy o incydencie.
Przypadek Bartka
Bartek, student, podczas protestu został prawomocnie skazany za drobne zakłócenie porządku publicznego i otrzymał karę aresztu. Jego dane zostały wpisane do Krajowego Rejestru Karnego, co czyni go osobą karaną. Ten status może wpłynąć na jego przyszłe możliwości zatrudnienia, gdyż potencjalni pracodawcy mogą przeprowadzać weryfikację kandydatów w Rejestrze.
Przypadek Cezarego
Cezary, który kilka lat temu został skazany w innym kraju za przestępstwo, wrócił do Polski i zastanawiał się, czy jego skazanie zostanie odnotowane w Krajowym Rejestrze Karnym. Ponieważ jest obywatelem polskim skazanym za granicą, jego skazanie zostało wpisane do Rejestru, co automatycznie przekształciło go w osobę karaną w świetle polskiego prawa, mimo że przestępstwo zostało popełnione poza granicami Polski.
Artykuł wskazał, że brak jest precyzyjnej definicji osoby karanej w polskim systemie prawnym. Wiadomo jednak, że bycie sprawcą wykroczenia drogowego nie wiąże się z wpisem do KRK.
Potrzebujesz wyjaśnienia swojej sytuacji prawnej lub pomocy w interpretacji statusu osoby karanej? Skorzystaj z naszych porad prawnych online oraz profesjonalnej pomocy w przygotowaniu odpowiednich pism. Czekamy na opis Twojej sprawy – skorzystaj z formularza umieszczonego poniżej.
1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553
2. Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń - Dz.U. 1971 nr 12 poz. 114
3. Ustawa z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym - Dz.U. 2000 nr 50 poz. 580
4. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich - Dz.U. 1982 nr 35 poz. 228
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
