Autor: Michał Soćko
Dostałem wyrok trzech miesięcy pozbawienia wolności za niewykonanie prac społecznych. Prace społeczne dostałem za WKU. Czy jest szansa wyjścia z tego? Mogę zapłacić grzywnę lub kaucję w zamian za wyrok.
Z Pana relacji zdaje się wynikać, że na skutek niewykonywania prac społecznych, została na Pana nałożona zastępcza kara pozbawienia wolności w wysokości trzech miesięcy. Pierwotnie był Pan skazany za „WKU”. Jak należy rozumieć, za niestawiennictwo przed Wojskową Komendą Uzupełnień (art. 224 i n. ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej – j.t. Dz. U. z 2016 r. Nr 0, poz. 1534 ze zm.). W tej sytuacji pyta Pan jaka jest szansa wyjścia z tego. Dodaje Pan przy tym, że jest Pan w stanie zapłacić grzywnę lub kaucję.
W pierwszej kolejności należy wskazać, że z uwagi na fakt, że został Pan już skazany, w niniejszej sprawie mogą znaleźć zastosowanie przepisy ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (j.t. Dz. U. z 2017 r. Nr 0, poz. 665), zwanej dalej „K.k.w.”.
Z Pana relacji nie wynika to jasno, ale generalnie zastępcza kara pozbawienia wolności może zostać orzeczona w miejsce kary ograniczenia wolności (art. 65 K.k.w.) lub w miejsce kary grzywny zamienionej uprzednio na prace społeczno-użyteczne (art. 45 i 46 K.k.w.).
Zobacz też: Droga osiedlowa parkowanie
Pierwszą sytuację reguluje art. 65 K.k.w. Przepis ten stanowi jak niżej:
„Art. 65. § 1. Jeżeli skazany uchyla się od odbywania kary ograniczenia wolności, sąd zarządza, a jeżeli uchyla się on od świadczenia pieniężnego lub obowiązków orzeczonych na podstawie art. 34 § 3 Kodeksu karnego, sąd może zarządzić wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności. W razie gdy skazany wykonał część kary ograniczenia wolności, sąd zarządza wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności w wymiarze odpowiadającym karze ograniczenia wolności pozostałej do wykonania, przyjmując, że jeden dzień zastępczej kary pozbawienia wolności jest równoważny dwóm dniom kary ograniczenia wolności.
§ 2. Jeżeli ustawa nie przewiduje za dane przestępstwo kary pozbawienia wolności, górna granica zastępczej kary pozbawienia wolności nie może przekroczyć 6 miesięcy.
§ 3. W posiedzeniu ma prawo wziąć udział prokurator, sądowy kurator zawodowy, skazany oraz jego obrońca.
§ 4. Na postanowienie w przedmiocie kary zastępczej przysługuje zażalenie.”
Przypadek zaś wymierzenia zastępczej kary pozbawienia wolności w zamian za grzywnę zamienioną uprzednio na prace społeczno-użyteczne regulują art. 45 i 46 K.k.w. Stanowią one jak niżej:
„Art. 45. § 1. Jeżeli egzekucja grzywny nieprzekraczającej stu dwudziestu stawek dziennych okaże się bezskuteczna lub z okoliczności sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna, sąd może zamienić grzywnę na pracę społecznie użyteczną, przyjmując, że dziesięć stawek dziennych jest równoważnych miesiącowi pracy społecznie użytecznej, z zaokrągleniem, w górę, do pełnego miesiąca. Pracę społecznie użyteczną określa się w miesiącach oraz ustala wymiar godzin pracy od 20 do 40 godzin w stosunku miesięcznym, kierując się wskazaniami zawartymi w art. 53 Kodeksu karnego.
§ 2. Do wykonywania pracy, o której mowa w § 1, stosuje się odpowiednio przepisy art. 53-58 i art. 60.
§ 3. Przepisy § 1 i 2 stosuje się odpowiednio do grzywny określonej kwotowo, z tym że górna granica grzywny podlegającej zamianie nie może przekroczyć 240 000 złotych, a miesiąc pracy społecznie użytecznej jest równoważny grzywnie w kwocie do 20 000 złotych.
§ 4. Na postanowienie w przedmiocie zamiany grzywny na pracę społecznie użyteczną przysługuje zażalenie.”
Przeczytaj też: Prace społeczne zamiana na grzywnę
„Art. 46. § 1. Jeżeli egzekucja grzywny okazała się bezskuteczna lub z okoliczności sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna, sąd zarządza wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności, gdy:
1) skazany oświadczy, że nie wyraża zgody na podjęcie pracy społecznie użytecznej zamienionej na podstawie art. 45 albo uchyla się od jej wykonania, lub
2) zamiana grzywny na pracę społecznie użyteczną jest niemożliwa lub niecelowa.
§ 2. Zarządzając wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności, przyjmuje się, że jeden dzień pozbawienia wolności jest równoważny dwóm stawkom dziennym grzywny; kara zastępcza nie może przekroczyć 12 miesięcy pozbawienia wolności, jak również górnej granicy kary pozbawienia wolności za dane przestępstwo, a jeżeli ustawa nie przewiduje za dane przestępstwo kary pozbawienia wolności, górna granica zastępczej kary pozbawienia wolności nie może przekroczyć 6 miesięcy.
§ 3. Przepisy § 1 i 2 stosuje się odpowiednio do grzywny określonej kwotowo, z tym że jeden dzień pozbawienia wolności jest równoważny grzywnie w kwocie od 20 do 4000 złotych.
§ 4. W przypadku gdy grzywna została uiszczona lub ściągnięta w drodze egzekucji tylko w części albo tylko w części została wykonana w formie pracy społecznie użytecznej, sąd, zarządzając wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności, określa jej wymiar według zasad przewidzianych w § 2 lub 3.
§ 5. Na postanowienie w przedmiocie zarządzenia wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności przysługuje zażalenie.”
Zobacz również: Zamiana grzywny na prace społeczne
Zatem, jeżeli nie zgadza się Pan z rozstrzygnięciem sądu, tj. z wymierzeniem zastępczej kary pozbawienia wolności, ma Pan po pierwsze możliwość wniesienia zażalenia.
Niemniej jednak już w tym miejscu należy wskazać, że uwzględnienie zażalenia przez sąd może być trudne. A to przede wszystkim z uwagi na fakt, że zarówno art. 65 § 1 K.k.w., jak i art. 26 § 1 pkt 1 K.k.w. mają charakter obligatoryjny w przypadku zaistnienia uchylania się od wykonania nałożonej kary. Innymi słowy, w razie uchylania się od wykonania kary sąd musi orzec zastępczą karę pozbawienia wolności.
Z uchylaniem się mamy do czynienia np. wówczas, gdy w ogóle nie przystąpił Pan do wykonania kary lub też po pewnym czasie zaprzestał Pan ją wykonywać lub wykonuje ją Pan nienależycie, bądź gdy nie informuje Pan kuratora o jej przebiegu, etc.
W takiej sytuacji musiałby Pan wykazać, że niewykonywanie kary było spowodowane okolicznościami od Pana niezależnymi, np. pobytem w szpitalu.
Przeczytaj również: Ile trwa znalezienie sprawcy kolizji
Co również istotne, samo w sobie wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności.
Niemniej jednak może Pan wystąpić z wnioskiem o jej wstrzymanie. Kwestię tę reguluje odpowiednio art. 65a K.k.w. i art. 48a K.k.w. Stanowią one jak niżej:
„Art. 65a. § 1. Sąd może w każdym czasie wstrzymać wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności w wypadku, gdy skazany oświadczy na piśmie, że podejmie odbywanie kary ograniczenia wolności i podda się rygorom z nią związanym; wstrzymanie następuje do czasu wykonania orzeczonej kary ograniczenia wolności.
§ 2. Jeżeli skazany uchyla się od odbywania kary ograniczenia wolności, sąd zarządza wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności.
§ 3. W wypadkach wskazanych w § 1 i 2 sąd określa wymiar pozostałej do odbycia kary ograniczenia wolności lub zastępczej kary pozbawienia wolności, kierując się zasadami określonymi w art. 65 § 1 i 2.
§ 4. W posiedzeniu, o którym mowa w § 2, ma prawo wziąć udział prokurator, sądowy kurator zawodowy, skazany oraz jego obrońca.
§ 5. Na postanowienie w przedmiocie wstrzymania i zarządzenia wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności oraz określenia wymiaru pozostałej do odbycia kary przysługuje zażalenie.
§ 6. Niedopuszczalne jest ponowne wstrzymanie wykonania tej samej zastępczej kary pozbawienia wolności na podstawie § 1.”
Zobacz też: Zamiana godzin społecznych na grzywnę
„Art. 48a. § 1. Sąd może w każdym czasie wstrzymać wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności zarządzonej w wypadku, o którym mowa w art. 46 § 1 pkt 1, jeżeli skazany oświadczy na piśmie, że podejmie pracę społecznie użyteczną i podda się rygorom z nią związanym. Wstrzymanie następuje do czasu wykonania pracy społecznie użytecznej lub złożenia kwoty pieniężnej przypadającej jeszcze do uiszczenia tytułem grzywny.
§ 2. Jeżeli skazany uchyla się od wykonania pracy społecznie użytecznej, sąd zarządza wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności.
§ 3. W wypadkach wskazanych w § 1 i 2 sąd określa wymiar pozostałej do wykonania pracy społecznie użytecznej lub zastępczej kary pozbawienia wolności, kierując się zasadami określonymi w art. 45 § 1 i 3 oraz art. 46 § 2-4.
§ 4. W posiedzeniu, o którym mowa w § 2, ma prawo wziąć udział prokurator, sądowy kurator zawodowy, skazany oraz jego obrońca.
§ 5. Na postanowienie w przedmiocie wstrzymania i zarządzenia wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności oraz określenia wymiaru pozostałej do wykonania pracy społecznie użytecznej lub zastępczej kary pozbawienia wolności przysługuje zażalenie.
§ 6. Niedopuszczalne jest ponowne wstrzymanie wykonania tej samej zastępczej kary pozbawienia wolności na podstawie § 1.”
Zatem z powyższego wynika, że wstrzymanie wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności możliwe jest w każdym czasie. Niemniej jednak musiałby Pan oświadczyć na piśmie, że podejmie się Pan wykonywania kary ograniczenia wolności lub wykonywania pracy społeczno-użytecznej (jeżeli był Pan skazany na grzywnę) i podda się rygorom z nią związanym.
Po trzecie zaś, jeżeli początkowo była wymierzona kara grzywny to zgodnie z art. 47 § 2 K.k.w. od zastępczej kary pozbawienia wolności lub wykonywania pracy, o której mowa w art. 45 § 1 K.k.w, skazany może się w każdym czasie zwolnić przez złożenie kwoty pieniężnej przypadającej jeszcze do uiszczenia tytułem grzywny. Zatem w takim wypadku może Pan w każdym czasie uiścić brakującą grzywnę i będzie Pan zwolniony z dalszej odpowiedzialności.
Natomiast, jeśli początkowo była wymierzona kara ograniczenia wolności polegająca na nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne, a ma Pan w miarę regularne dochody, to może Pan także skorzystać z poniższej instytucji. Umożliwia ona zmianę formy wykonywania kary ograniczenia wolności z nieodpłatnej pracy na potrącenie z wynagrodzenia. Przepis ten stanowi:
„Art. 63a. § 1. W szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może zmienić formę obowiązku wykonywania pracy, przyjmując 20 godzin pracy na cele społeczne za równoważne 10% wynagrodzenia za pracę; orzeczona praca nie może przekroczyć 40 godzin w stosunku miesięcznym.
§ 2. Na postanowienie w przedmiocie zmiany formy wykonania obowiązku pracy, o którym mowa w § 1, przysługuje zażalenie.”
Podsumowując, bez względu na to, czy zastępcza kara pozbawienia wolności była orzeczona w zamian za karę ograniczenia wolności czy grzywnę uprzednio zamienioną na prace społeczno-użyteczne, to przysługuje Panu możliwość wniesienia zażalenia (art. 65 § 4 K.k.w., art. 46 § 5 K.k.w.), jak również wniesienia wniosku o wstrzymanie wykonania takiej zastępczej kary (art. 65a § 1 K.k.w., art. 48a § 1 K.k.w.).
Poza tym, jeżeli początkowo była wymierzona grzywna to może Pan także w każdym czasie zwolnić się od zastępczej kary pozbawienia wolności przez złożenie kwoty pieniężnej przypadającej jeszcze do uiszczenia tytułem grzywny (art. 47 § 2 K.k.w.).
Natomiast, jeżeli początkowo była wymierzona kara ograniczenia wolności w postaci nieodpłatnej pracy na cele społeczne to może Pan również wnosić o zmianę jej formy, na karę pozbawienia wolności w postaci potrącenia z wynagrodzenia. W takiej jednak sytuacji konieczne jest posiadanie w miarę regularnych dochodów.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
