• Data: 2024-05-17 Autor: Marek Gola
Zmiana kwalifikacji prawnej czynu z wykroczenia na przestępstwo jest procesem, który wymaga dokładnej analizy okoliczności zdarzenia oraz jego konsekwencji dla osób poszkodowanych. W przedstawionym przypadku przekształcenie kolizji drogowej w wypadek komunikacyjny podlega kryteriom związanych z oceną uszczerbku na zdrowiu ofiar. Pani Natalia przed około 9 miesiącami uderzyła w tył samochodu, który zatrzymał się na sygnalizacji świetlnej przed nią. Jej uwaga ukierunkowana była na pojazd, który znajdował się za mną, a wykonywał manewr wyprzedzania. Osoby znajdujące się w uszkodzonym pojeździe zgłaszały jedynie ból głowy. Pogotowie przyjechało, zbadało poszkodowanych i odjechało. Przybyła na miejsce policja nikogo nie przebadała na zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu. Nasza klientka przyjęła mandat karny i myślała, że sprawa jest zakończona. Otrzymała jednak wezwanie do stawiennictwa na policji w charakterze podejrzanego. Zastanawia się, czy po tak długim czasie możliwe jest postawienie jej jakiegokolwiek zarzutu.
W opisanym przypadku mamy do czynienia niemal z klasyczną zmianą kwalifikacji prawnej czynu z wykroczenia (kolizji – art. 86 § 1 K.w.) na przestępstwo (wypadek komunikacyjny – art. 177 § 1 K.k.). Jak mniemam, przez ten cały czas organa ścigania oczekiwały na opinię lekarza sądowego, który miał określić uszczerbek na zdrowiu, który pojawił się u pasażerów uszkodzonego pojazdu, a był następstwem zachowania pani Natalii, a także czy był dłuższy aniżeli 7 dni, czy też krótszy.
Powyższe winno być bowiem oceniane z uwzględnieniem art. 177 § 1 K.k., zgodnie z którym – „kto, naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała określone w art. 157 § 1 K.k., podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”.
Fakt, iż pasażerowie na miejscu zdarzenia skarżyli się tylko na ból głowy i nie zostali hospitalizowani, sam przez się nie decyduje o tym, czy uszczerbek na zdrowiu był dłuższy czy krótszy niż 7 dni. W tym zakresie musiał wypowiedzieć się biegły, którego opinia będzie wiążąca dla organów ścigania.
Na dzień dzisiejszy, skoro nasza klientka została wezwania do stawiennictwa w charakterze podejrzanego, oznacza to, że organa ścigania dysponują materiałem dowodowym, który pozwala na postawienie jej zarzutu z art. 177 § 1 K.k. Na jej miejscu, o ile czuje się winna (a do winy zdaje się przyznawać), zastanowiłbym się, czy nie próbować wnioskować o warunkowe umorzenie postępowania karnego. Jak mniemam, autorka pytania winę uznaje, ale nie w zakresie uszczerbku na zdrowiu, bowiem jego występowanie kwestionuje.
Sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa.
Warunkowe umorzenie postępowania nie jest bowiem skazaniem w rozumieniu karnoprocesowym. Wskazać należy na postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 17 maja 2000 r., sygn. akt I KZP 7/2000, zgodnie z którym „w trybie przewidzianym w art. 387 kpk dopuszczalne jest tylko wydanie wyroku skazującego, a nie wyroku warunkowo umarzającego postępowanie karne”. Sąd Najwyższy rozróżnia zatem skazanie od warunkowego umorzenie postępowania.
Podobne stanowisko przyjmowane jest w doktrynie. Podkreśla się, iż wyrok warunkowo umarzający postępowanie karne nie jest wyrokiem skazującym (zob. np. A. Bulsiewicz i inni: Przebieg postępowania karnego, Toruń 1999, str. 163; K. Marszał: Proces karny, Katowice 1997, str. 247-248; S. Waltoś: Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 1998, str. 46; J. Bratoszewski i inni: Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 1998, t. II, str. 350-351; P. Hofmański, E. Sadzik, K. Zgryzek: Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. I, Warszawa 1999, str. 429).
Pani Natalia może także kwestionować odpowiedzialność karną poprzez wykazanie, iż uszczerbek, na który skarżą się pokrzywdzeni, nie powstał na skutek jej działania, lecz powstał w innych okolicznościach. Obawiam się jednak, że próba wybronienia w takiej sytuacji będzie trudna.
Przypadek z zimowego wieczoru
W zimowy wieczór, Jan K., kierując swoim pojazdem, nie dostosował prędkości do panujących warunków na drodze, co doprowadziło do kolizji z innym samochodem. Na miejscu zdarzenia pasażer drugiego pojazdu skarżył się na ból głowy, lecz nie został od razu zabrany do szpitala. Początkowo zdarzenie zostało zakwalifikowane jako wykroczenie. Jednak po kilku dniach stan zdrowia pasażera pogorszył się, co skutkowało hospitalizacją z poważnym urazem głowy. Po otrzymaniu opinii lekarskiej, prokuratura zmieniła kwalifikację czynu na przestępstwo, powołując się na art. 177 § 1 K.k.
Wypadek na skrzyżowaniu
Ewa M., nie zauważywszy czerwonego światła, wjechała na skrzyżowanie, powodując wypadek z udziałem rowerzysty. Rowerzysta, mimo braku poważnych widocznych obrażeń, zgłosił się do szpitala z bólami kręgosłupa. Początkowo traktowane jako wykroczenie, sprawę przekwalifikowano na przestępstwo po dokładniejszych badaniach, które wykazały, że rowerzysta doznał poważnego urazu kręgosłupa. Zmiana kwalifikacji była podyktowana długotrwałym uszczerbkiem na zdrowiu i wpływem zdarzenia na dalsze życie poszkodowanego.
Incydent na parkingu
Podczas cofania na parkingu supermarketu, Krzysztof P. lekko uderzył w przechodzącego obok pieszego, który upadł, skarżąc się na ból nogi. Na miejscu interweniowała policja, traktując sprawę jako wykroczenie. Jednak po kilku dniach okazało się, że pieszy doznał złamania nogi, co wymagało operacji i długotrwałej rehabilitacji. W świetle nowych okoliczności prokuratura zdecydowała się na zmianę kwalifikacji czynu na przestępstwo, uwzględniając poważny uszczerbek na zdrowiu pieszego.
Zmiana kwalifikacji prawnej czynu z wykroczenia na przestępstwo stanowi ważny moment w procesie sądowym, do którego oczywiście nie zawsze dochodzi. Procedura ta, oparta na dokładnej analizie dowodów i opinii biegłych, ma na celu adekwatne ukaranie sprawcy oraz zapewnienie sprawiedliwości ofiarom.
Potrzebujesz wsparcia prawnego w sprawie zmiany kwalifikacji czynu z wykroczenia na przestępstwo? Nasz zespół doświadczonych prawników oferuje kompleksowe porady prawne. Skontaktuj się z nami, opisz już teraz swój problem.
1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553
2. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego - Dz.U. 1997 nr 89 poz. 555
3. Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń - Dz.U. 1971 nr 12 poz. 114
4. Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 17 maja 2000 r., sygn. akt I KZP 7/2000
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
