• Data: 2024-10-28 Autor: Katarzyna Bereda
Policja zatrzymała mnie do rutynowej kontroli. Nie miałem w pojeździe gaśnicy i trójkąta ostrzegawczego. Policjant nałożył mandat w wysokości 300 zł. Zasugerowałem odmowę przyjęcia mandatu. Po chwili jednak zmieniłem zdanie i postanowiłem przyjąć mandat. Policjant powiedział, że mandat wzrósł do 1200 zł. Po rozmowie przyjąłem mandat w kwocie 500 zł. Czy mogę wnieść zażalenie na policjanta?
Jeżeli przyjął Pan mandat, to niestety pole do działania jest znikome. Jeżeli przyjął Pan mandat karny, a więc uznał Pan swoją winę, to w mojej ocenie niniejsze postępowanie nie ma większego sensu. Tak samo jak składanie skarg – albowiem postępowanie w przedmiocie uchylenia mandatu nie prowadzi do przeprowadzenia postępowania dowodowego. Jeżeli miał Pan wątpliwości w zakresie czynu, nie powinien Pan mandatu przyjmować, a sprawa zostałaby skierowana do sądu.
Wskazuję, iż zgodnie z treścią art. 101 § 1 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia „prawomocny mandat karny podlega niezwłocznie uchyleniu, jeżeli grzywnę nałożono za czyn niebędący czynem zabronionym jako wykroczenie albo na osobę, która popełniła czyn zabroniony przed ukończeniem 17 lat, albo gdy ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia wykroczenia z przyczyn, o których mowa w art. 15–17 Kodeksu wykroczeń. Uchylenie następuje na wniosek ukaranego, jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna prawnego złożony nie później niż w terminie 7 dni od uprawomocnienia się mandatu lub na wniosek organu, którego funkcjonariusz nałożył grzywnę, albo z urzędu”.
Z uwagi na powyższe, jak Pan widzi, niniejsze postępowanie ma sens jedynie we wskazanych powyżej przypadkach, a szczególnie jeżeli nałożono go za czyn, który nie jest czynem zabronionym. Musiałby Pan więc wykazać – najprościej rzecz ujmując – iż nie popełnił Pan czynów wskazanych w mandacie. Jeżeli nie zgadzał się Pan ze swoim sprawstwem, nie powinien Pan przyjmować mandatu, a sprawa zostałaby skierowana do sądu w celu rozpatrzenia – w zupełnie innej procedurze.
Uchylenie prawomocnego mandatu karnego jest nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia i szczególną instytucją Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, gdyż dotyczy prawomocnych mandatów karnych, a ponadto – w odróżnieniu od wcześniejszych etapów postępowania mandatowego – jest postępowaniem sądowym (szerzej zob. wyr. TK z 18.05.2004 r., sygn. akt SK 38/03; wyr. TK z 15.07.2014 r., sygn. akt K 23/13).
Przesłanki uchylenia prawomocnego mandatu karnego są różnego rodzaju, można je podzielić na cztery grupy. Pierwszą grupę tworzą przesłanki związane z niepopełnieniem wykroczenia, wymienione w art. 101 § 1 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Mandat karny podlega uchyleniu, jeżeli zachodzi któraś z niżej wymienionych okoliczności:
1) czyn, za który nałożono grzywnę, nie wyczerpywał ustawowych znamion czynu zabronionego;
2) czyn popełniła osoba, która nie ukończyła 17 lat;
3) nie doszło do popełnienia wykroczenia, gdyż sprawca w czasie czynu działał w warunkach obrony koniecznej (art. 15 K.w.), stanu wyższej konieczności (art. 16 § 1 K.w.) lub niepoczytalności (art. 17 § 1 K.w.).
Mając powyższe na uwadze, podnoszę, iż niniejsze postępowanie zostanie skierowane na skutek Pana odwołania – jednak w mojej ocenie, wobec wskazanego stanu faktycznego i przesłanek do uchylenia mandatu, niniejsze postępowanie nie ma sensu. Jeżeli jednak czuje się Pan pokrzywdzony, proszę złożyć odwołanie od mandatu i opowiedzieć o wszystkim w sądzie.
Mandat za przekroczenie prędkości
Pan Jan został zatrzymany przez patrol drogowy za przekroczenie prędkości w terenie zabudowanym o 20 km/h. Policjant początkowo poinformował go, że mandat wyniesie 300 zł, ale po odmowie przyjęcia mandatu i ponownym rozważeniu przez Pana Jana jego decyzji, mandat nagle wzrósł do 1000 zł. Policjant stwierdził, że „przekroczenie było poważniejsze” i wręczył nowy mandat, nie wyjaśniając dokładnie podstawy prawnej. Pan Jan zastanawia się, czy może złożyć skargę na zawyżenie kary, ponieważ nie zgadza się z tak wysoką kwotą mandatu.
Brak dokumentów w pojeździe
Pani Marta została zatrzymana do rutynowej kontroli drogowej. Okazało się, że zapomniała dowodu rejestracyjnego i prawa jazdy. Policjant poinformował ją, że mandat za oba te przewinienia wyniesie 200 zł. Pani Marta poprosiła o chwilę na zastanowienie się nad przyjęciem mandatu, po czym zdecydowała się go przyjąć. Policjant stwierdził jednak, że „czas minął” i teraz mandat wynosi 600 zł, bez podania jasnej przyczyny zmiany kwoty. Pani Marta zastanawia się, czy mogłaby złożyć zażalenie, ponieważ kwota mandatu została bezpodstawnie podniesiona.
Zmiana decyzji co do przyjęcia mandatu
Pan Tomasz został zatrzymany za niewłączenie świateł mijania w ciągu dnia. Policjant nałożył mandat w wysokości 100 zł. Po rozmowie z pasażerem, Pan Tomasz postanowił odmówić przyjęcia mandatu, jednak po chwili wrócił do policjanta, by go przyjąć. Policjant poinformował go, że teraz mandat wynosi 400 zł, ponieważ „zrezygnował z pierwszej możliwości”. Pan Tomasz czuje, że policjant postąpił nieuczciwie, zawyżając kwotę mandatu i zastanawia się, jakie ma możliwości odwołania.
Zawyżenie wysokości mandatu przez policjanta może budzić wątpliwości co do legalności nałożonej kary. Warto pamiętać, że po przyjęciu mandatu, możliwości jego uchylenia są ograniczone. Zawsze przed podpisaniem mandatu należy dokładnie zapoznać się z jego treścią i rozważyć, czy przyjęcie kary jest zgodne z naszym przekonaniem o winie. W przypadku podejrzeń o nieprawidłowości, takich jak nagłe podniesienie kwoty mandatu bez wyjaśnienia, istnieje możliwość złożenia skargi i odwołania się do sądu, aby sytuacja została dokładnie zbadana.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz pomoc w sporządzaniu pism prawnych, dostosowanych do Twojej indywidualnej sytuacji. Skontaktuj się z nami, aby szybko i skutecznie rozwiązać swoje problemy prawne. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553
2. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego - Dz.U. 1997 nr 89 poz. 555
3. Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń - Dz.U. 1971 nr 12 poz. 114
4. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 maja 2004 r., sygn. akt SK 38/03
5. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 lipca 2014 r., sygn. akt K 23/13
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
