• Data: 2023-07-14 Autor: Katarzyna Bereda
Sprawa dotyczy mojego syna. Staram się pomóc mu w zatarciu skazania. Dostaliśmy pismo z Krajowego Rejestru Karnego z jego kartoteką karną. Chciałabym się dowiedzieć, czy możemy się starać o zatarcie wszystkich skazań. Jeśli tak, to gdzie wysłać wniosek, jeśli kilka sądów prowadziło jego sprawy?
Niestety, nie wskazała Pani, na jaką karę syn został skazany, więc przedstawię ogólne warunki, na podstawie których następuje zatarcie skazania.
Zgodnie z art. 106 Kodeksu karnego (K.k.): „Z chwilą zatarcia skazania uważa się je za niebyłe; wpis o skazaniu usuwa się z rejestru skazanych”. Zgodnie także z art. 107 K.k.:
„§ 1. W razie skazania na karę pozbawienia wolności wymienioną w art. 32 pkt 3 lub karę 25 lat pozbawienia wolności, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 10 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania.
§ 2. Sąd może na wniosek skazanego zarządzić zatarcie skazania już po upływie 5 lat, jeżeli skazany w tym okresie przestrzegał porządku prawnego, a wymierzona kara pozbawienia wolności nie przekraczała 3 lat.
§ 3. W razie skazania na karę dożywotniego pozbawienia wolności, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 10 lat od uznania jej za wykonaną, od darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania.
§ 4. W razie skazania na karę ograniczenia wolności zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem 3 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania.
§ 4a. W razie skazania na grzywnę zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem roku od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania.
§ 5. W razie odstąpienia od wymierzenia kary, zatarcie skazania następuje z mocy prawa z upływem roku od wydania prawomocnego orzeczenia.
§ 6. Jeżeli orzeczono środek karny, przepadek lub środek kompensacyjny, zatarcie skazania nie może nastąpić przed jego wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem jego wykonania. Zatarcie skazania nie może nastąpić również przed wykonaniem środka zabezpieczającego.”
Zatarcie skazania z mocy prawa następuje po upływie określonego Kodeksem karnym czasu. Jest on zróżnicowany w zależności od rodzaju i wysokości kary orzeczonej w wyroku skazującym. Najdłuższy okres potrzebny do zatarcia skazania przewidziany jest w przypadku skazania na karę pozbawienia wolności, zarówno terminową, przewidzianą w art. 32 pkt 3 KK, jak i na karę 25 lat pozbawienia wolności. Wynosi on 10 lat od wykonania lub darowania kary albo od przedawnienia jej wykonania.
Najważniejsze znaczenie należy przy tym przypisać precyzyjnemu określeniu daty wykonania kary. Niestety, często właśnie ustalenie dokładnej daty wykonania kary może się okazać trudne. W praktyce bowiem przebieg wykonania każdej z kar nie zawsze musi wyglądać typowo, zgodnie z zasadniczymi założeniami odnośnie do ich wykonania. Typowa sytuacja będzie miała miejsce, gdy sprawca, skazany na terminową karę pozbawienia wolności, odbywa tę karę w całości i opuszcza zakład karny. Datą wykonania kary pozbawienia wolności będzie w takim przypadku dzień zwolnienia sprawcy z zakładu karnego (por. E. Bieńkowska, w: G. Rejman, KK. Komentarz. Część ogólna, 1999, s. 1328-1329).
Dlatego też, jeżeli mówimy o karze pozbawienia wolności, okres 10 lat dla każdej z kar powinien być liczony od momentu odbycia kary w całości i opuszczenia zakładu karnego.
Z uwagi na powyższe, jeżeli Pani syn spełnia warunki formalne i materialne, w szczególności odbył w całości orzeczone kary, zatarcie skazań powinno odbyć się z mocy prawa. Czasami jednak można pospieszyć sąd w tym zakresie i syn może złożyć wniosek, aby sąd dokonał zatarcia skazania. Wniosek składa się do sądu, który wydał wyrok. Najważniejsze jest jednak precyzyjne określenie, kiedy odbył orzeczone kary łączne i czy upłynął już wymagany okres.
Jednak, jak wskazuje paragraf 2 powyższego przepisu, syn może także złożyć wniosek o zatarcie skazania po upływie 5 lat od powyższej daty aktu łaski. Warunkiem formalnym jest upływ 5 lat od wykonania, darowania lub przedawnienia kary pozbawienia wolności orzeczonej w wymiarze nieprzekraczającym 3 lat.
Warunkiem o charakterze materialnym, od którego zależy możliwość zatarcia skazania na wniosek skazanego, jest przestrzeganie przez niego porządku prawnego w okresie niezbędnym do zatarcia skazania. Zasadnie podkreśla się w orzecznictwie, że „wcześniejsze zatarcie skazania, poza spełnieniem warunków w postaci wysokości kary pozbawienia wolności nieprzekraczającej 3 lat i upływu 5 lat od wykonania kary, jest możliwe tylko wtedy, gdy skazany w tym okresie przestrzegał porządku prawnego. Tego warunku skazany nie spełnił, skoro został dwukrotnie skazany wyrokami sądowymi (…)” (post. SN z 23.9.2004 r., WZ 57/04, OSNwSK 2004, Nr 1, poz. 1666).
Zgodnie z art. 107 § 2 K.k. sąd może na wniosek skazanego zarządzić zatarcie skazania. O zatarciu skazania na wniosek orzeka sąd w formie postanowienia. Sprawę rozpatruje sąd, który wydał wyrok skazujący w pierwszej instancji.
Jak widać, każda kara ulega zatarciu na różnych warunkach – co do zasady, zatarcie następuje z mocy prawa, a więc nie trzeba robić nic, aby kara została usunięta z KRK. Jednak w przypadku zatarcia skazania liczonego jako 10 lat można złożyć wniosek o wcześniejsze zatracie skazania lub także przypomnieć sądowi o konieczności takiego zatarcia. Sprawę rozpatruje sąd, który wydał wyrok skazujący w pierwszej instancji i tam należy składać ewentualne wnioski.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
