• Data: 2024-12-21 Autor: Katarzyna Bereda
Od 3 lat dziecko mojej siostry boryka się z przemocą rówieśniczą w szkole. W tej chwili ma 10 lat. Wychowawca nie reaguje w odpowiedni i skuteczny sposób. Jedynie każe obserwować. Dzieci robią, co chcą. Chłopcy z jego klasy m.in. wyśmiewają się na oczach innych dzieci, zamykają go w łazience. Siostrzeniec do tego ma problemy z poruszaniem się. Nauczyciele i dyrekcja nie reagują. Chcemy pomóc dziecku, które znajduje się w coraz gorszym stanie. Czy powinniśmy zwrócić się do kuratorium o interwencję? Co możemy zrobić, by pomóc siostrzeńcowi? Jak skutecznie zakończyć wyśmiewanie się z dziecka przez rówieśników?
Jedynym i najskuteczniejszym rozwiązaniem jest zgłoszenie sprawy na policję, która skieruje wniosek o ukaranie do sądu rejonowego (wydział rodzinny). W mojej ocenie, po przedstawionym opisie, dochodzi do przestępstwa znęcania się i policja ma obowiązek wszcząć w tym zakresie postepowanie i przekazać sprawę sądowi.
Zgodnie bowiem z treścią art. 207 § 1 Kodeksu karnego „kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”.
Istota tego czynu została zatem zawarta w czasownikowym znamieniu „znęca się”, które jest jednak pojęciem szerokim i niedookreślonym i może obejmować różne sposoby zachowania się sprawcy. Katalog tych zachowań jest zatem otwarty i wymaga każdorazowej wnikliwej oceny stanu faktycznego (J. D. Sosnowska, Przestępstwo znęcania się, s. 60). Zdaniem Sądu Najwyższego znęcanie się oznacza działanie albo zaniechanie polegające na umyślnym zadawaniu bólu fizycznego lub dolegliwych cierpień moralnych (psychicznych), powtarzających się albo jednorazowych, lecz intensywnych i rozciągniętych w czasie (np. wyrok SN z 8.2.1982 r., sygn. akt II KR 5/82).
Znęcanie psychiczne polega na zadawaniu dotkliwych cierpień, które oddziałują szkodliwie przede wszystkim na przeżycia psychiczne człowieka, na jego samopoczucie. Intensywność wyrządzonych cierpień psychicznych i ustalenie ich miary dokonywane jest przez wymiar sprawiedliwości na podstawie konkretnego stanu faktycznego i okoliczności współistniejących z tym stanem.
Przykładowo za znęcanie psychiczne SA w Katowicach uznał sytuację, w której oskarżony umyślnie uśmiercił zwierzęta należące do jego dzieci. Sąd zauważył, że jego działanie było podyktowane chęcią sprawienia przykrości członkom rodziny, wyrazem zademonstrowania swojej siły, poczucia bezkarności i podporządkowania ich swojej woli. Nie ma więc znaczenia, że zastosowana w tym wypadku przemoc skierowana została do otoczenia osób pokrzywdzonych, tj. zwierząt, gdyż miała na celu oddziaływanie na ich świadomość oraz wolę (wyrok SA w Katowicach z 22.6.2006 r., sygn. akt II AKa 199/06).
W opisanym przypadku siostra powinna udać się na policję i złożyć zeznania w sprawie ze wskazaniem wszystkich czynów i okoliczności. Policja po zebraniu materiału dowodowego – przesłuchanie siostry, nauczycieli, dyrekcji, zabezpieczenie monitoringu, skieruje wniosek o ukaranie do sądu. Gdy sąd uzna, ze postępowanie chłopców nosi znamiona znęcania, podejmie postępowanie w sprawie i odbędzie się postępowanie sądowe, w których nieletni sprawcy zostaną ukarani.
Współpraca z psychologiem szkolnym i mediacje z rodzicami sprawców
Rodzice 12-letniego Mateusza zauważyli, że chłopiec stał się zamknięty w sobie i niechętnie chodzi do szkoły. Po rozmowach z dzieckiem odkryli, że koledzy wyśmiewają go z powodu problemów z wagą. Skontaktowali się z psychologiem szkolnym, który zorganizował spotkanie mediacyjne z udziałem rodziców sprawców. W trakcie mediacji wypracowano plan naprawczy – uczniowie zobowiązali się do przeprosin i uczestniczenia w warsztatach o empatii. Po wdrożeniu tych działań atmosfera w klasie się poprawiła, a Mateusz odzyskał pewność siebie.
Interwencja kuratorium oświaty
W przypadku 10-letniej Hani, która była wyśmiewana przez koleżanki z powodu noszenia okularów, rodzice wielokrotnie zgłaszali problem wychowawczyni, ale reakcje były nieskuteczne. Zdecydowali się na skargę do kuratorium oświaty, przedstawiając dokumentację – pisemne zgłoszenia do dyrekcji i opinie psychologa. Kuratorium przeprowadziło kontrolę w szkole i zobowiązało dyrekcję do wdrożenia programu przeciwdziałania przemocy rówieśniczej. Dodatkowo nauczyciele odbyli szkolenie z zakresu reagowania na przemoc. Działania te zakończyły problem przemocy wobec Hani.
Zaangażowanie policji i sądu rodzinnego
9-letni Kacper był regularnie zamykany przez starszych kolegów w szkolnym schowku. Mimo zgłoszeń rodziców do nauczycieli, sytuacja nie ulegała poprawie. W końcu rodzice chłopca złożyli zawiadomienie na policję, która przesłuchała uczniów i personel szkoły. Sprawę skierowano do sądu rodzinnego. Sąd orzekł nadzór kuratora nad sprawcami, a ich rodziców zobowiązano do współpracy z psychologiem. Dzięki stanowczej reakcji problem przemocy się zakończył.
Przemoc rówieśnicza w szkole to poważny problem, który wymaga zdecydowanej reakcji zarówno rodziców, jak i instytucji. Jeśli wychowawca i dyrekcja nie podejmują skutecznych działań, warto zaangażować psychologa szkolnego, skontaktować się z kuratorium oświaty, a w skrajnych przypadkach zgłosić sprawę na policję. Każda forma wsparcia i interwencji może pomóc zakończyć wyśmiewanie się z dziecka oraz przywrócić mu poczucie bezpieczeństwa. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Potrzebujesz wsparcia prawnego w rozwiązaniu swojego problemu? Opisz swoją sytuację w formularzu pod artykułem, a nasi prawnicy przygotują dla Ciebie indywidualną poradę lub pismo. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 1982 r., sygn. akt II KR 5/82
3. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 22 czerwca 2006 r., sygn. akt II AKa 199/06
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
