• Data: 2024-11-26 Autor: Katarzyna Talkowska
Mam zatrzymane prawo jazdy na 3 miesiące za przekroczenie prędkości w terenie zabudowanym, na wszystkie kategorie. Jestem ratownikiem medycznym i prawo jazdy jest mi potrzebne do pracy, by móc zarabiać. Czy jest możliwość niestracenia prawa jazdy na 3 miesiące chociażby na kategorię C?
Zgodnie z art. 102 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2021 r., poz. 1212) „starosta wydaje decyzję administracyjną o zatrzymaniu prawa jazdy w przypadku gdy kierujący pojazdem przekroczył dopuszczalną prędkość o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym”. Nadto zgodnie z ust. 1c omawianego artykułu starosta wydaje decyzję na okres 3 miesięcy, nadając jej rygor natychmiastowej wykonalności. Zgodnie z art. 7 pkt 2 ustawy z dnia 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 541) „podstawą wydania decyzji jest informacja od pomiotu który ujawnił naruszenie (Policja)”.
W tym miejscu zasadne jest zwrócenie uwagi na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 grudnia 2022 r., sygn. akt K 4/21, zgodnie z którym:
„Art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 541, z późn. zm.), rozumiany w ten sposób, że podstawę wydania decyzji, o której mowa w art. 102 ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2021 r. poz. 1212, z późn. zm.), stanowi wyłącznie informacja organu kontroli ruchu drogowego o ujawnieniu popełnienia czynu opisanego w art. 135 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 988, z późn. zm.), jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.”
W uzasadnieniu zapadłego orzeczenia Trybunał wskazał:
„(…) Podstawowym wzorcem kontroli w niniejszej sprawie jest w istocie zasada sprawiedliwości proceduralnej, której konstytucyjne zakotwiczenie stanowi art. 2 Konstytucji. Zasada ta najczęściej wiązana jest z prawem do sądu wysłowionym w art. 45 ust. 1 Konstytucji. Wymóg ukształtowania procedury sądowej zgodnie z wymogami sprawiedliwości stanowi bowiem niewątpliwie element prawa do sądu”.
Również Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego w uzasadnieniu wniosku odwołuje się przede wszystkim do standardów sprawiedliwej procedury sądowej. Trybunał przypomina jednak, że »zasada sprawiedliwości proceduralnej nie może być postrzegana tylko przez pryzmat konstytucyjnego prawa do sądu« (wyrok z 12 kwietnia 2012 r., sygn. akt SK 30/10).
»W demokratycznym państwie prawnym postępowanie przed wszystkimi organami władzy publicznej, które są prawnie powołane do rozstrzygania o sytuacji jednostki, powinno spełniać pewne wymagania sprawiedliwości i rzetelności« (wyrok z 15 grudnia 2008 r., sygn. akt P 57/07).
W wyroku pełnego składu z 14 czerwca 2006 r., sygn. akt K 53/05, Trybunał wskazał, że »[z] zasady demokratycznego państwa prawnego wynika (…) ogólny wymóg, aby wszelkie postępowania prowadzone przez organy władzy publicznej w celu rozstrzygnięcia spraw indywidualnych odpowiadały standardom sprawiedliwości proceduralnej«. Na pogląd ten powołał się zresztą Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego (zob. uzasadnienie wniosku, s. 5). Wnioskodawca przywołał też stanowisko Trybunału zajęte w wyroku z 22 września 2009 r., sygn. P 46/07, na tle zarzutu naruszenia art. 2 Konstytucji, zgodnie z którym to stanowiskiem »zasada sprawiedliwej procedury wymaga, by odpowiedni organ mógł przedstawić motywy swego rozstrzygnięcia, a ponadto – by rozstrzygnięcie to było weryfikowalne, a postępowanie prowadzone w sposób jawny i z udziałem stron« (tamże, s. 10).
(…) W niniejszej sprawie przedstawiony Trybunałowi problem konstytucyjny ma wyłącznie proceduralny charakter. Wiąże się ze związaniem starosty informacją otrzymaną od organu kontroli ruchu drogowego oraz brakiem możliwości przeprowadzenia przez niego samodzielnego postępowania dowodowego pozwalającego ustalić, czy przesłanki zastosowania sankcji w postaci zawieszenia prawa jazdy faktycznie zaistniały. Odnosi się do braku stosownych gwarancji procesowych strony postępowania mającego zakończyć się dolegliwościami spowodowanymi czasowym zawieszeniem uprawnień wiążących się z posiadaniem prawa jazdy. Art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy z 2015 r. – tak jak jest on rozumiany w orzecznictwie administracyjnym – uniemożliwia stronie zgłaszanie dowodów na poparcie swoich twierdzeń (np. o nieprawidłowościach podczas pomiaru prędkości lub ustalania liczby przewożonych pasażerów) i żądanie od organu przeprowadzenia dowodu z urzędu. W efekcie czyni ewentualną późniejszą kontrolę instancyjną czy sądowoadministracyjną w istocie pozorną. W niniejszej sprawie chodzi zatem – jak już wskazał to Trybunał – o problem dochowania przez ustawodawcę standardów sprawiedliwej (rzetelnej) procedury podczas kształtowania trybu nakładania sankcji zawieszenia prawa jazdy. Trybunał musiał rozstrzygnąć, czy – uwzględniając naturę i stopień dolegliwości sankcji polegającej na zatrzymaniu prawa jazdy – dopuszczalne było wprowadzenie swoistego automatyzmu proceduralnego, polegającego na związaniu starosty informacją otrzymaną od organu kontroli ruchu drogowego”.
Zatem jeżeli w Pana sprawie została wydana decyzja przez starostę o zatrzymaniu prawa jazdy na 3 miesiące na podstawie informacji od policji, to zasadne jest wniesienie odwołania do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w terminie 14 dni od dnia doręczenia Panu decyzji z wnioskiem o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz zawieszeniem postępowania w sprawie.
W wyroku Trybunału Konstytucyjnego chodzi głównie o to, że w toku tak prowadzonego postępowania administracyjnego jest Pan pozbawiony swoich praw w zakresie prawa do obrony, prawa do sądu, gdyż decyzja oparta jest jedynie na informacji pochodzącej od organu, który stwierdził naruszenie przepisów. Natomiast z drugiej strony wydanie przedmiotowej decyzji jest obligatoryjne. Proszę również pamiętać, że zgodnie z art. 102 ust. 1aa ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2021 r., poz. 1212) przepisów ust. 1 pkt 4 i 5 (tj. starosta nie wydaje decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy) nie stosuje się, jeżeli kierujący pojazdem dopuścił się naruszenia, o którym mowa w tym przepisie, działając w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa tego nie można było uniknąć inaczej, a poświęcone dobro w postaci bezpieczeństwa na drodze przedstawiało wartość niższą od dobra ratowanego. Być może w okolicznościach przedmiotowej sprawy zaistniały takie sytuacje, które musi Pan udowodnić w toku prowadzonego postępowania. Warto w odwołaniu wskazać na okoliczności, które podniósł Pan w pytaniu, tj. Pana charakter pracy.
Natomiast w przypadku stwierdzenia, że doszło do popełnienia wykroczenia, to zgodnie z art. 92a §2 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2022 r., poz. 2151) „kto, prowadząc pojazd mechaniczny, nie stosuje się do ograniczenia prędkości określonego ustawą lub znakiem drogowym, przekraczając je o ponad 30 km/h, podlega karze grzywny nie niższej niż 800 złotych”. Warto zatem zawalczyć o uchylenie decyzji starosty, a następnie w przypadku, gdy w postępowaniu nie uda się wykazać braku zawinienia, to zapłacić grzywnę.
Kierowca zawodowy
Jan, kierowca zawodowy posiadający kategorie prawa jazdy B, C i D, stracił wszystkie uprawnienia na 3 miesiące za przekroczenie prędkości o ponad 50 km/h w terenie zabudowanym. Bez prawa jazdy Jan nie może wykonywać swojej pracy i utrzymywać rodziny. W desperacji złożył odwołanie, argumentując, że zatrzymanie wszystkich kategorii prawa jazdy jest zbyt surową karą w stosunku do popełnionego czynu i prosił o zwrot chociaż jednej kategorii, która pozwoliłaby mu nadal pracować. Niestety, jego odwołanie zostało odrzucone, a Jan musiał szukać tymczasowej pracy na trzy miesiące.
Ratownik medyczny
Ewa, ratownik medyczny, również straciła prawo jazdy na 3 miesiące za przekroczenie prędkości. Jako ratownik medyczny, jej prawo jazdy kategorii B jest niezbędne do pracy. Ewa argumentowała w odwołaniu, że w chwili popełnienia wykroczenia działała pod presją czasu, aby zdążyć do pracy na dyżur ratunkowy, gdzie jej pomoc była niezbędna. Sąd przychylił się do argumentacji Ewy, ale mimo to nie udało jej się odzyskać uprawnień przed upływem trzymiesięcznego okresu.
Przedsiębiorca budowlany
Marek, właściciel małej firmy budowlanej, przekroczył prędkość o 55 km/h w terenie zabudowanym. Jego prawo jazdy na wszystkie kategorie zostało zatrzymane na 3 miesiące. Bez prawa jazdy kategorii C nie mógł prowadzić ciężarówki, co znacznie utrudniało funkcjonowanie jego firmy. Złożył odwołanie, podkreślając, że ograniczenie jego możliwości zarobkowania spowoduje duże straty nie tylko dla niego, ale także dla jego pracowników. Niestety, Marek nie odzyskał uprawnień, ale zmuszony sytuacją wynajął kierowcę na czas obowiązywania kary, co znacznie zwiększyło koszty działalności firmy.
Odzyskanie jednej z kategorii prawa jazdy po zatrzymaniu uprawnień na 3 miesiące za przekroczenie prędkości jest bardzo trudne, a w większości przypadków niemożliwe. Nawet w sytuacjach, gdzie prawo jazdy jest niezbędne do wykonywania pracy, odwołania rzadko przynoszą pozytywny rezultat. Dlatego tak ważne jest zachowanie ostrożności i przestrzeganie przepisów ruchu drogowego, aby uniknąć takich konsekwencji.
Jeśli potrzebujesz wsparcia w zakresie porad prawnych online lub przygotowania pism związanych z zatrzymaniem prawa jazdy, skontaktuj się z naszymi ekspertami, którzy pomogą Ci w szybkim i profesjonalnym rozwiązaniu Twojej sprawy. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553
2. Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami - Dz.U. 2011 nr 30 poz. 151
3. Wyrok Trybunału z dnia 12 kwietnia 2012 r., sygn. akt SK 30/10
4. Wyrok Trybunału z 14 czerwca 2006 r., sygn. akt K 53/05
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
