Autor: Janusz Polanowski
Byłem dziś na komendzie w sprawie ustalenia kary za kradzież. Wcześniej miałem wyrok w zawieszeniu za to samo. Przyznałem się do kradzieży, także do trudnej sytuacji materialnej. Moja dziewczyna spodziewa się dziecka. Nie chcę jej stracić ani teraz trafić do więzienia, muszę jej pomóc. Co mam robić? Jakie mam szanse na uniknięcie więzienia?
Popełnienie przestępstwa w warunkach recydywy – a tak to się określa fachowo – stanowi problem; zwłaszcza dla wykrytego sprawcy przestępstwa; celowo w tej odpowiedzi używam określeń prawnych i prawniczych, by Panu dać możność lepszego oswojenia się z tą terminologią. Dodatkowym problemem jest popełnienie ponownego przestępstwa w okresie próby – w Pańskim przypadku próba dotyczy zawieszenia wykonania kary (co często dotyczy kary pozbawienia wolności); kara z warunkowym zawieszeniem jej wykonania jest kara względną. Poważne naruszenie prawa – a przestępstwo (czyli naruszenie prawa karnego) jest poważnym naruszeniem prawa – zwiększa prawdopodobieństwo zmiany kary względnej na karę bezwzględną (np. skierowanie do miejsca pozbawienia wolności).
Napisałem o zwiększeniu prawdopodobieństwa, bo to zwrot neutralny, ale z Pańskiej perspektywy chodzi o zwiększenie ryzyka. Być może uda się zmniejszyć owo prawdopodobieństwo, ale proponuję unikać pokładania nadmiernych nadziei; praktyka pokazuje, że do zakładów karnych kierowani są również tak zwani alimenciarze – niekiedy mający obiektywne i poważne problemy zarobkowe lub majątkowe (np. utrata majątku wskutek egzekucji komorniczej). Daleki jestem od twierdzenia, jakoby brakowało szansy na określone „ulgi” (z Pańskiej perspektywy), ale realizm skłania do wniosku, że na skorzystanie z prawa łaski przez Prezydenta RP w tym stanie rzeczy nie ma co liczyć, a ponadto może być bardzo trudno sprawę załatwiać bez wiedzy matki dziecka.
Zobacz też: Wyrok w zawieszeniu
Opis sytuacji przez Pana przedstawiony wskazuje na to, że Pan dopuścił się przestępstw kradzieży – kradzież (jako przestępstwo) stypizowano w art. 278 Kodeksu karnego (skrótowo: K.k.). Proszę zwrócić uwagę na to, że kara pozbawienia wolności jest jednym z rodzajów kar, jakie mogą zostać orzeczone za kradzież; z przepisami prawnymi można się łatwo zapoznać (np. przy pomocy niżej wskazanej bazy danych). Kradzież na ogół skutkuje spowodowaniem szkody w cudzym majątku ruchomym (według prawa polskiego, kradzież może dotyczy rzeczy ruchomych). Według art. 415 i następnych Kodeksu cywilnego (skrótowo: K.c.), a zwłaszcza na podstawie art. 415 K.c., osoba poszkodowana jest uprawniona żądać odszkodowania.
Bez znajomości materiałów dotyczących dochodzenia (a dobrze byłoby znać także materiały z zakresu wcześniejszej sprawy karnej) można formułować jedynie hipotezy (czyli założenia, które wymagają sprawdzenia). Policja prawdopodobnie prowadzi(ła) dochodzenie i prawdopodobnie doszło do spisania dokumentu, w którym byłaby zawarta propozycja z zakresu dobrowolnego poddania się karze. Sam ten fakt (czyli możliwość dobrowolnego poddania się karze) pozwala zakładać, że nowa sprawa nie jest zbyt poważna; choć sporo może zależeć od jeszcze innych okoliczności – tytułem przykładu: stwierdzenia nowych okoliczności, aktywności pokrzywdzonych (zwłaszcza w przypadku korzystania ze statusu oskarżyciela posiłkowego), ewentualnej ugody z pokrzywdzonymi (np. co do naprawienia szkody), przejawienia przez Pana chęci naprawienia szkody, nadzoru prokuratorskiego nad czynnościami dochodzeniowymi oraz od sędziego (czasami propozycja dobrowolnego poddania się każe nie jest akceptowana przez sąd). Te wybrane hipotezy dotyczą aktualnie prowadzonej sprawy, a przecież trzeba mieć jeszcze na uwadze sprawę poprzednią (z warunkowo zawieszonym wykonaniem kary).
Nie sposób w tej odpowiedzi komentować nawet wybranych części procedury karnej – to jest Kodeksu postępowania karnego; tak samo jest z Kodeksem karnym wykonawczym, na który warto zwrócić uwagę, ponieważ po orzeczeniu kary przez sąd karny szczególnie dużego znaczenia nabiorą czynności przed „sądem penitencjarnym” (w większych sądach rejonowych są to odrębne wydziały, zaś w mniejszych sądach rejonowych często sprawami penitencjarnymi zajmują się sędziowie z wydziałów karnych).
Jeżeli Pan nie pamięta dokładnie, co zostało zeznane (zwłaszcza zawarte w protokole zeznań) oraz jakiej treści propozycja co do kary ma zostać przedstawiona sądowi, to proponuję poprosić (w sądzie lub w prokuraturze) o przedstawienie Panu takich informacji – przydać się może zrobienie notatek (bo w postępowaniu przygotowawczym na ogół bardzo rzadko udostępnia się akta sprawy, zwłaszcza podejrzanemu lub jego pełnomocnikowi).
Prawdopodobnie (choć również o to można spytać) zostanie wydany wyrok nakazowy – czyli bez przeprowadzania rozprawy (w oparciu o akta sprawy, zwłaszcza z przyznaniem się do winy oraz z dokumentem dotyczącym dobrowolnego poddania się karze). W takim stanie rzeczy niewiele można powiedzieć, więc trzeba się skoncentrować się na formie pisemnej.
Niezwłocznie (czyli bez zbędnej zwłoki) trzeba dowiedzieć się (we właściwym organie ścigania) o to, kiedy można spodziewać się rozprawy sądowej albo wydania wyroku nakazowego (czyli bez przeprowadzenia rozprawy). Oczywistością jest potrzeba zanotowania dokładnie numeru (sygnatury) akt sprawy – w sądzie zostanie nadany nowy numer, który również trzeba będzie znać oraz wskazywać w pismach (zwłaszcza do sądu kierowanych).
Być może sąd karny uwzględni Pańską prośbę o łagodny wymiar kary – czy to o długość jej trwania, czy to co do jej rodzaju (np. kara ograniczenia wolności lub tak zwany nadzór elektroniczny). Proszę nie spodziewać się zbyt wiele – nie tylko z uwagi na recydywę (a wzmianka o niej zapewne już znalazła się w aktach postępowania), ale również w przypadku proponowania kary odmiennej od tej, którą wskazano w propozycji dobrowolnego poddania się karze (sama propozycja takiej zmiany może wymagać akceptacji organów ścigania, a z tym bywa różnie, chociażby z uwagi na potrzebę ponownego zajęcia się sprawą oraz dokonania zmian w dokumentach).
Może dojść do orzeczenia kary pozbawienia wolności (w aktualnym postępowaniu). Jeżeli kara zawieszoną wcześniej była karą pozbawienia wolności, to prawdopodobnie dojdzie nie tylko do orzeczenia kary pozbawienia wolności, ale również do zarządzenia wykonania kary (z obydwu wyroków).
Być może sąd karny weźmie pod uwagę ważne okoliczności, które należałoby udokumentować – przykładowo: zaświadczeniem o ciąży oraz zaświadczeniem dotyczącym zatrudnienia. Nie można wykluczyć również tego, że trzeba będzie podejmować starania przed „sądem penitencjarnym” – np. prosić o odroczenie wykonania kary do czasu rozwiązania oraz przynajmniej zakończenia połogu (chodzi o dobro matki i dziecka oraz o służenie im pomocą, zwłaszcza w okresie dla matki szczególnie trudnym).
Większe znaczenie dowodowe mają odpisy dokumentów od ich kopii, więc proponuję zadbać o sporządzenie odpisów – np. notarialnego odpisu umowy o pracę lub zaświadczenia o ciąży; nawet uzyskanie „tylko kopii” może być niezwykle trudne bez wiedzy kobiety w stanie błogosławionym (co stanowiłoby dodatkowy problem).
Proszę zastanowić się nad tym, czy Pan jest wstanie sam przygotować pisma. Przydać się może pełnomocnik prawny (a w sprawach karnych zazwyczaj jest nim adwokat); niekiedy uzyskuje się ustanowienie adwokata z urzędu (ale w takich sprawach trzeba się o to mocno postarać).
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
