Autor: Marek Gola
Jakiś czas temu zostałem nagrany przez pewną osobę telefonem komórkowym w sytuacji takiej, że wyjeżdżałem spod sklepu (auto stało trawniku) przez chodnik, przejście dla pieszych i na ulicę. Nagranie zostało przesłane na policję. Dostałem wezwanie z art. 62 Kodeksu wykroczeń. Czy policja może wykorzystywać nagranie zdarzenia na telefonie komórkowym jako dowód? Na nagranie nie wyraziłem przecież zgody. Czy na drodze cywilnej mogę się sądzić z autorem nagrania?
Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeksu cywilnego zwanego dalej K.c. oraz przepisy Kodeksu wykroczeń zwanego dalej K.w.
Z treści Pana pytania wynika, że bez Pańskiej zgody został Pan nagrany na telefon komórkowy, kiedy wyjeżdżał Pan spod sklepu, łamiąc przepisy prawa drogowego. Na filmie widać, jak przejeżdża Pan przez chodnik i przejście dla pieszych. Otrzymał Pan wezwanie na policję w związku z naruszeniem art. 62 K.w. Zastanawia się Pan, czy nagranie może zostać wykorzystane w sprawie jako dowód, jeżeli zostało uzyskane bez Pana zgody. Nadto, czy doszło do naruszenia Pana dóbr osobistych, a w związku z tym, czy są szanse w postępowaniu cywilnym.
W pierwszej kolejności pozwalam sobie zauważyć, iż na dzień sporządzenia opinii przepis art. 62 K.w. został uchylony, a to skutkuje niemożnością pociągnięcia Pana do odpowiedzialności za popełnione wykroczenie. Zachodzi zatem pytanie, czy w treści wezwania popełniono błąd, czy też przyjęto wadliwą kwalifikację prawną.
Tego rodzaju nagranie może być jednak wykorzystane w sprawie jako dowód. Nadto w tego rodzaju przypadkach policja co do zasady przesłuchuje autora filmu na okoliczność popełnienia przez osoby nagrywane wykroczeń lub innych czynów zabronionych.
Skupiając się zatem na sprawie cywilnej, zasadnym jest zwrócenie uwagi na nowe podejście sądów do naruszania dóbr osobistych. Powyższe ma o tyle istotne znaczenie, że ostatnimi czasy można zaobserwować, jakoby w ocenie sądu zniesławienie lub naruszenie dobrego imienia, jako „samo w sobie” nie mają tak istotnego znaczenia, co negatywne konsekwencje, które są z tym związane. Innymi słowy, jeżeli nawet dojdzie do zniesławienia lub naruszenia dóbr osobistych, ale pokrzywdzony nie podnosi z tego tytułu żadnych negatywnych konsekwencji nie mówi się wówczas o naruszeniu dóbr osobistych. Nawet jeżeli naruszono dobre imię, ale czy z tego powodu ocena Pana w lokalnym społeczeństwie zmalała? Czy zdarzenie jest opisywane w lokalnych gazetach? Czy dochodzą do Pana słuchy, jakoby zdarzenie to stało się plotką na mieście? Czy z tego powodu spotkały Pana jakiekolwiek negatywne konsekwencje, za wyjątkiem ewentualnego mandatu?
Zgodnie z art. 23 K.c. dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.
Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. W razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.
Wyraźnie podkreślić należy jednak, iż dla zasądzenia zadośćuczynienia, jak i świadczenia na cel społeczny nie wystarczy ustalenie bezprawności naruszenia, niezbędnym jest bowiem wykazanie, że działanie takie było umyślne. Stanowisko to potwierdził Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 17 marca 2007 r., I CSK 81/2005, w którym wyraził pogląd, że: „W razie naruszenia dobra osobistego pokrzywdzony może żądać zarówno przyznania mu odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, jak i zasądzenia sumy pieniężnej na wskazany przez siebie cel społeczny (art. 448 k.c.). Przesłanką roszczenia o zasądzenie odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny (art. 448 k.c.) jest wina kwalifikowana sprawcy naruszenia dobra osobistego, mianowicie wina umyślna albo rażące niedbalstwo”.
Sąd Najwyższy uznaje cześć i godność za najważniejsze dobra osobiste. Stwierdził to m.in. w wyroku z 29 października 1971 r., II CR 455/71 (OSNCP 4/72, poz. 77), wyjaśniając, że cześć, dobre imię i dobra sława człowieka są pojęciami obejmującymi wszystkie dziedziny życia osobistego, zawodowego i społecznego, naruszenie czci więc może nastąpić zarówno przez pomówienie o ujemne postępowanie w życiu osobistym i rodzinnym, jak i przez zarzucenie niewłaściwego postępowania w życiu zawodowym, naruszające dobre imię danej osoby i mogące narazić ją na utratę zaufania potrzebnego do wykonywania zawodu lub innej działalności (identyczne stanowisko zajął SN w wyroku z 8 października 1987 r., II CR 269/87).
Osobiście uważam, że szanse wygrania w takiej sprawie byłyby znacznie niższe, aniżeli przegrania, a to z kolei spowodowałoby obciążenie Pana kosztami postępowania. Proszę bowiem pamiętać, że w sprawach cywilnych strona przegrywająca jest obciążona kosztami postępowania.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
