Możliwość zdalnego przesłuchania w sprawie alimentów
• Data: 2023-07-26 Autor: Tomasz Krupiński
Mieszkam na stałe w UK. W związku z tym, że były mąż zalega mi z alimentami na kwotę ponad 100 tys. zł, złożyłam zawiadomienie do prokuratury. Ze względu na pandemię nie mogę stawić się na przesłuchanie w kraju, a prokuratura odmawia mi przesłuchania na odległość (za pośrednictwem ambasady). Pani prokurator twierdzi, że nie ma „technicznych możliwości”, żeby mnie przesłuchać. Natomiast konsul jasno określił, że do przesłuchania mogłoby dojść na wniosek prokuratury. O co chodzi? Komu wierzyć i jak dalej postępować?
Przesłuchanie świadka w formie wideokonferencji
Pozyskanie dowodu z przesłuchania świadka na terenie drugiego państwa możliwe jest zgodnie z obowiązującymi unormowaniami co do zasady przy wykorzystaniu jednego z trzech trybów współpracy, tj. przez opisane wyżej wystąpienie z wnioskiem do właściwego miejscowo organu sądowego państwa, w którym przebywa świadek, o jego przesłuchanie w formie przewidzianej przez prawo tego państwa, z zastrzeżeniem określonych formalności lub procedur, przez wystąpienie z wnioskiem o wyrażenie zgody na przesłuchanie świadka w formie wideokonferencji lub wystąpienie z wnioskiem o udzielenie pomocy przy przesłuchaniu w formie konferencji telefonicznej.
Możliwość przesłuchania świadka w formie wideokonferencji wyznacza na gruncie polskiego prawa krajowego art. 177 § 1a Kodeksu postępowania karnego (w skrócie K.p.k.), zgodnie z którym „przesłuchanie świadka może nastąpić przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie tej czynności na odległość”. W orzecznictwie i w doktrynie wielokrotnie wskazywano na możliwość zastosowania tej regulacji także do przesłuchania świadka przebywającego za granicą. Niemniej prawne ramy transgranicznego przeprowadzania tego rodzaju czynności na terenie całej Unii Europejskiej zawiera art. 10 konwencji z 2000 r. Na tej podstawie państwo wezwane jest zobowiązane wyrazić zgodę na stosowanie tej formy współpracy, o ile nie jest to sprzeczne z podstawowymi zasadami jego porządku prawnego oraz pod warunkiem, że dysponuje ono odpowiednimi technicznymi środkami do przeprowadzenia przesłuchania.
Artykuł 177 § 1a K.p.k. nie określa przesłanek wystąpienia z wnioskiem o przeprowadzenie wideokonferencji. W doktrynie podkreśla się jednak, że regulacja ta ma charakter szczególny w stosunku do określonej w art. 177 § 1 K.p.k. ogólnej zasady obowiązkowego osobistego stawiennictwa świadka. W związku z tym powinna mieć zastosowanie w sytuacjach szczególnych, gdy bezpośrednie przesłuchanie jest niemożliwe lub niezasadne, choćby z uwagi na potrzeby ekonomii procesowej i na możliwość przyspieszenia w ten sposób postępowania. Przesłuchanie w trybie wideokonferencji prowadzi organ sądowy państwa wzywającego zgodnie z jego prawem. W miejscu, w którym znajduje się świadek, państwo wezwane zapewnia także obecność organu sądowego, którego zadaniem jest dokonanie identyfikacji świadka oraz dbałość o przestrzeganie podstawowych zasad porządku prawnego państwa wezwanego. Zasady uczestnictwa w przesłuchaniu oskarżonego, jego obrońcy oraz innych podmiotów regulują przepisy państwa wzywającego.
Przesłuchanie przez konsula
Oczywiście istnieje także możliwość przesłuchania przez konsula. Gwarantuje to przepis art. 26 ustawy Prawo konsularne:
„1. Na wniosek organu administracji publicznej w Rzeczypospolitej Polskiej, sądu lub prokuratora konsul:
1) doręcza pisma i inne dokumenty;
2) przesłuchuje strony, uczestników postępowania, świadków i podejrzanych;
2a) jest obecny w miejscu przebywania świadka przesłuchiwanego w sposób określony w art. 177 § 1a ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 534);
3) przekazuje wnioski o udzielenie pomocy prawnej sądom i innym organom państwa przyjmującego.
2. Czynności wymienione w ust. 1 pkt 1 i 2 konsul wykonuje, stosując odpowiednio właściwe przepisy prawa polskiego, jeżeli odbiorca pisma lub innego dokumentu albo osoba, która ma być przesłuchana, jest obywatelem polskim i zgadza się dobrowolnie przyjąć pismo lub inny dokument albo złożyć zeznanie lub wyjaśnienie”.
Zdecydowanie rację ma konsul. Wszystkie prokuratury posiadają także środki techniczne do przesłuchiwania na odległość.
Przykłady
Anna, mieszkająca od lat w Niemczech, złożyła zawiadomienie do polskiej prokuratury w sprawie niepłaconych alimentów przez byłego męża. Kiedy otrzymała wezwanie na przesłuchanie w Polsce, zwróciła się do prokuratury o możliwość wideokonferencji. Spotkała się jednak z odmową, mimo że niemieckie sądy regularnie korzystają z tej formy przesłuchań. Dopiero po interwencji jej adwokata, który powołał się na odpowiednie przepisy, polska prokuratura zgodziła się na przesłuchanie online.
Marek został wezwany jako świadek w sprawie swojego brata, który mieszka w Polsce. Sam od lat przebywa w Holandii i nie mógł przyjechać na przesłuchanie ze względu na zobowiązania zawodowe. Prokuratura odrzuciła jego prośbę o przesłuchanie przez wideokonferencję, twierdząc, że to niemożliwe. Dopiero gdy zgłosił się do konsulatu, dowiedział się, że ma prawo do takiego przesłuchania, a jego adwokat skutecznie przekonał prokuraturę do zmiany decyzji.
Katarzyna, samotna matka mieszkająca we Francji, starała się o przesłuchanie na odległość w sprawie zaległych alimentów od byłego partnera. Pomimo wcześniejszych zapewnień prokuratury, że będzie to możliwe, otrzymała nakaz osobistego stawiennictwa w Polsce. Nie mogąc pozwolić sobie na podróż, skontaktowała się z polskim konsulatem, który poinformował ją o możliwości przesłuchania przez konsula. Po kilku tygodniach interwencji jej adwokata udało się doprowadzić do wideokonferencji, a sprawa mogła ruszyć dalej.
Podsumowanie
Możliwość zdalnego przesłuchania w sprawach alimentacyjnych jest zagwarantowana przepisami prawa, jednak w praktyce często napotyka na opór urzędników. Mimo że zarówno polskie regulacje, jak i prawo unijne przewidują wideokonferencje oraz przesłuchania za pośrednictwem konsula, w wielu przypadkach wnioski w tej sprawie są odrzucane. Brak wiedzy lub niechęć do korzystania z nowoczesnych narzędzi utrudnia postępowania, co sprawia, że poszkodowani muszą podejmować dodatkowe działania, aby skorzystać ze swoich praw. Warto jednak nie rezygnować i powoływać się na konkretne przepisy, a w razie potrzeby korzystać z pomocy prawnika lub interwencji konsulatu.
Oferta porad prawnych
Oferujemy profesjonalne porady prawne online dla osób, które potrzebują wsparcia w sprawach alimentacyjnych i nie tylko. Jeśli masz problem z przesłuchaniem na odległość, napotykasz trudności urzędowe lub nie wiesz, jak skutecznie dochodzić swoich praw, skontaktuj się z nami. Analizujemy sprawy indywidualnie, wskazujemy najlepsze rozwiązania i pomagamy w przygotowaniu pism oraz wniosków. Konsultacje odbywają się wygodnie, bez wychodzenia z domu. Skorzystaj z fachowej pomocy i zadbaj o swoje prawa bez zbędnych formalności.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553
2. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego - Dz.U. 1997 nr 89 poz. 555
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
Zadaj pytanie »
» Mandat za prędkość, jak się bronić i podważyć pomiar?
» Groźby i nękanie w miejscu pracy, jak skutecznie się bronić?
» Telefon i laptop zatrzymane przez żandarmerię, co zrobić, by je odzyskać?
» Co zrobić, gdy dziecko zostaje niesłusznie oskarżone o rozpowszechnianie nielegalnych treści?
» Wyłudzenie zaliczki przy zakupie auta, jak odzyskać pieniądze?
