• Data: 2024-12-10 Autor: Katarzyna Talkowska
Ofiara pobicia – kobieta, zgłosiła pobicie na numer alarmowy, jednak na policji nie wniosła oskarżenia. Policjant jedynie poprosił o imię i nazwisko oprawcy oraz datę urodzenia, numer telefonu i zadzwonił do niego, by przedstawić konsekwencje. Czy taka informacja widnieje w kartotece sprawcy? Jeśli nie, jak doprowadzić do wpisania sprawcy pobicia do kartoteki?
W pierwszej kolejności wskazać należy, że samo ustne zgłoszenie informacji o zaistnieniu przestępstwa nie wywoła żadnych konsekwencji dla sprawcy zdarzenia. Z sytuacji wskazanej przez Panią może być co najwyżej sporządzona notatka. Natomiast sam fakt sporządzenia notatki nie powoduje konsekwencji w postaci wpisu, o jakim Pani wspomniała.
Zgodnie z art. 304 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2022 r., poz. 1375; zwanej w skrócie „K.p.k.”): Każdy, dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję. Nadto w oparciu o art. 304a K.p.k.: Sporządza się wspólny protokół z przyjęcia ustnego zawiadomienia o przestępstwie i przesłuchania w charakterze świadka osoby zawiadamiającej; w protokole tym można również zamieścić wniosek o ściganie. Na podstawie tego protokołu podejmowana jest decyzja o wszczęciu/odmowie wszczęcia dochodzenia/śledztwa w sprawie. W przypadku stwierdzenia, że istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa wszczynane jest dochodzenie (śledztwo) i przygotowywane jest postanowienie o przedstawieniu zarzutów podejrzanemu, a następnie jego przesłuchanie. Samo postawienie zarzutów nie powoduje, że z automatu nastąpią konsekwencje w postaci wpisu do kartoteki podejrzanego, ponieważ również i w takiej sytuacji istnieje możliwość umorzenia postępowania np. z powodu niskiej społecznej szkodliwości czynu.
Druga możliwość to skierowanie aktu oskarżenia do sądu, gdzie przeprowadzone jest postępowanie. Jeżeli postępowanie zakończy się prawomocnym wyrokiem karnym skazującym lub też warunkowo umarzającym postępowanie karne, to wówczas tego rodzaju rozstrzygnięcia podlegają wpisowi do rejestru karnego osoby skazanej. Dopiero wówczas następuje „wpis do akt” oskarżanego.
Kwestie związane z danymi, które zamiesza się w Krajowym Rejestrze Karnym reguluje ustawa z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (Dz. U. z 2023 r., poz. 159). Zgodnie z art. 1 ust. 2 tej ustawy w rejestrze gromadzi się dane o osobach:
1) prawomocnie skazanych za przestępstwa lub przestępstwa skarbowe;
2) przeciwko którym prawomocnie warunkowo umorzono postępowanie karne w sprawach o przestępstwa lub przestępstwa skarbowe;
3) przeciwko którym prawomocnie umorzono postępowanie karne w sprawach o przestępstwa lub przestępstwa skarbowe na podstawie amnestii;
4) będących obywatelami polskimi prawomocnie skazanymi przez sądy państw obcych;
5) wobec których prawomocnie orzeczono środki zabezpieczające w sprawach o przestępstwa lub przestępstwa skarbowe;
6) nieletnich, wobec których prawomocnie orzeczono środki wychowawcze, środek leczniczy lub środek poprawczy na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (Dz. U. poz. 1700);
7) prawomocnie skazanych za wykroczenia na karę aresztu;
8) poszukiwanych listem gończym;
9) tymczasowo aresztowanych;
10) nieletnich umieszczonych w schroniskach dla nieletnich.
Zatem w opisanej przez Panią sytuacji, aby doszło do formalnego wszczęcia postępowania przeciwko sprawcy i zakończenia tego postępowania wpisem do rejestru karnego, należy sporządzić pisemne zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa do prokuratury właściwej ze względu na miejsce popełnienia czynu, udanie się na wezwanie na policję (do prokuratury) celem złożenia ustnego zawiadomienia o podejrzenia popełnienia przestępstwa oraz jednoczesnego przesłuchania w charakterze pokrzywdzonego (jeżeli chodzi o osobę, która była pobita) lub też świadka (osoba trzecia, która nie była pobita, a jedynie zawiadamia o przestępstwie). Wówczas przy podjęciu wyżej wskazanych działań sprawa może zakończyć się tzw. wpisem do kartoteki.
Brak formalnego zgłoszenia skutkuje brakiem wpisu
Pan Adam pokłócił się ze znajomym na imprezie, co zakończyło się bójką. Koleżanka pobitego zgłosiła zajście telefonicznie na numer alarmowy. Policja przyjechała na miejsce, spisała notatkę, ale nikt nie wniósł formalnego oskarżenia. Pobity mężczyzna nie chciał angażować się w sprawę. W efekcie sprawca nie trafił do rejestru karnego, bo zabrakło formalnych działań prowadzących do wszczęcia postępowania.
Prawomocny wyrok i wpis do rejestru
Pani Joanna została pobita przez sąsiada po kłótni o miejsce parkingowe. Zgłosiła sprawę na policję, a następnie złożyła oficjalne zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. Policja wszczęła dochodzenie, które zakończyło się skierowaniem aktu oskarżenia do sądu. Sąd wydał prawomocny wyrok skazujący. W wyniku wyroku sądowego sąsiad został wpisany do Krajowego Rejestru Karnego jako osoba skazana za pobicie.
Warunkowe umorzenie postępowania
Pan Marek uderzył współpracownika podczas kłótni w pracy. Ofiara zgłosiła pobicie na policję, a następnie złożyła oficjalny wniosek o ściganie. Po przeprowadzeniu dochodzenia sprawa trafiła do sądu, który uznał, że czyn charakteryzował się niską społeczną szkodliwością. Postępowanie zostało warunkowo umorzone na okres próby, ale mimo to pan Marek został wpisany do rejestru karnego, zgodnie z przepisami o warunkowym umorzeniu postępowania.
Aby sprawca pobicia został wpisany do Krajowego Rejestru Karnego, konieczne jest formalne zgłoszenie przestępstwa, wszczęcie postępowania i wydanie prawomocnego wyroku lub decyzji o warunkowym umorzeniu postępowania. Samo ustne zgłoszenie czy notatka policyjna nie powodują wpisu do rejestru. Jeśli chcesz podjąć kroki prawne, pamiętaj o złożeniu zawiadomienia o przestępstwie.
Potrzebujesz pomocy prawnej lub przygotowania pisma w swojej sprawie? Opisz swój problem w formularzu pod artykułem, a nasi prawnicy skontaktują się z Tobą. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego - Dz.U. 1997 nr 89 poz. 555
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
