• Data: 2024-12-21 Autor: Maria Turowska
W sądzie toczy się sprawa karna przeciwko mojemu mężowi o zniszczenie mienia a konkretnie chodzi o porysowanie dość drogiego samochodu. Jest to konflikt sąsiedzki. Wiem, że mąż tego nie zrobił, ale sąsiad podstawił świadków i być może mąż przegra sprawę, zostanie skazany i będzie musiał ponieść koszty naprawy uszkodzeń. Co ważne, mąż od 7 lat nigdzie nie pracuje, tylko trochę pomaga mi w działalności. Jeśli przegra sprawę w sądzie, czy będę musiała spłacać za niego to zobowiązanie? Może dobrym pomysłem byłoby ustanowienie jeszcze teraz rozdzielności majątkowej, czy to ochroni mnie przed spłatą długu męża?
Odpowiadając na postawione przez Panią pytanie, należy w pierwszej kolejności sięgnąć do treści przepisu art. 28 Kodeksu karnego wykonawczego (K.k.w.), który wskazuje, iż:
„§ 1. Orzeczone w stosunku do jednego z małżonków, pozostających we wspólności majątkowej, kary grzywny, nawiązki i należności sądowe podlegają zaspokojeniu z osobistego majątku skazanego oraz z wynagrodzenia za pracę lub za inne usługi świadczone przez niego osobiście, jak również z praw twórcy wynalazku, wzoru użytkowego oraz projektu racjonalizatorskiego. Jeżeli zaspokojenie z tych źródeł okaże się niemożliwe, egzekucja może być prowadzona z majątku wspólnego. Niemożność zaspokojenia z majątku osobistego skazanego stwierdza się w protokole.
§ 2. Egzekucja z majątku wspólnego jest niedopuszczalna w razie skazania za przestępstwo, którym pokrzywdzony jest małżonek skazanego albo osoby, w stosunku do których małżonek ten obciążony jest obowiązkiem alimentacyjnym.
§ 3. W razie skierowania egzekucji do majątku wspólnego, małżonek skazanego może żądać ograniczenia lub wyłączenia w całości zaspokojenia należności, wymienionych w § 1, z majątku wspólnego lub niektórych jego składników, jeżeli skazany nie przyczynił się lub przyczynił się w stopniu nieznacznym do powstania tego majątku albo do nabycia określonych jego składników lub jeżeli zaspokojenie z majątku wspólnego tych należności jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.”
Wszelkie należności finansowe związane z uznaniem męża za winnego popełnionego czynu, będą w pierwszej kolejności zaspokajane z jego majątku osobistego, dopiero w przypadku bezskuteczności egzekucji, możliwe będzie sięgnięcie do Państwa majątku wspólnego.
W przedstawionej sytuacji istotny jest fakt, że mąż nigdzie nie pracuje, a więc nie przyczynia się do powstaniu majątku wspólnego. W związku z tym w przypadku skierowania egzekucji do Państwa majątku wspólnego możliwe będzie żądanie ograniczenia lub wyłączenia w całości spłacania tych należności z majątku wspólnego lub niektórych jego składników (np. z domu lub mieszkania objętego wspólnością majątkową). W przypadku skierowania egzekucji do majątku wspólnego małżonków konieczne jest jednak uzyskanie uprzedniej klauzuli wykonalności również przeciwko małżonkowi oskarżonego, czyli przeciwko Pani, co stanowi swoistą ochronę majątku wspólnego poprzez zwiększenie formalizmu i zaangażowania sądu w proces egzekucji z majątku wspólnego:
„Biorąc to pod uwagę, a także fakt, że represja karna powinna stanowić dolegliwość przede wszystkim dla ukaranego, a nie jego rodziny, oczywiście nielogiczna wydawałaby się taka interpretacja art. 28 § 1 KKW, zgodnie z którą nie byłoby konieczne uzyskanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi w sytuacji, w której to świadczenie ma charakter wyjątkowo osobisty, a do zadłużenia doszło bez jego udziału i aprobaty, a jednocześnie byłoby konieczne uzyskanie takiej klauzuli, umożliwiającej przeprowadzenie egzekucji z całego majątku wspólnego w przypadkach, gdy na czynność prawną, będącą źródłem wierzytelności, małżonek dłużnika wyraził zgodę” (wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 18 lutego 2015 r., II Ca 2283/14).
Odnosząc się zaś do kwestii ustanowienia rozdzielności majątkowej, należy wskazać, iż regulacja z art. 28 K.k.w. przewidująca możliwość skierowania egzekucji do majątku wspólnego małżonków nie znajduje zastosowania w przypadku obowiązywania rozdzielności majątkowej:
Komentowana regulacja a ustrój majątkowy małżeński. Regulacja przewidziana w art. 28 KKW dotyczy skazanych będących małżonkami pozostającymi we wspólności majątkowej. Tym samym analizowana regulacja nie odnosi się do skazanych będących małżonkami niepozostającymi we wspólności ustawowej z uwagi na zawarcie określonej w art. 47 § 1 KRO umowy ustanawiającej rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, art. 28 KKW red. Lachowski 2023, wyd.5/Gensikowski).
Jeżeli więc Pani mąż w momencie ewentualnego skazania nie będzie pozostawał w ustroju wspólności majątkowej to zgodnie z wyżej cytowanymi orzeczeniami i stanowiskiem doktryny, będzie odpowiadał swoim majątkiem odrębnym. Należy jednak również pamiętać o treści art. 471 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.), zgodnie z którym „Małżonek może powoływać się względem innych osób na umowę majątkową małżeńską, gdy jej zawarcie oraz rodzaj były tym osobom wiadome.”. Skuteczność małżeńskiej umowy majątkowej względem innej osoby uzależniona jest więc od wiedzy tej osoby o fakcie zawarcia umowy oraz jej rodzaju. Małżeńska umowa majątkowa jest skuteczna względem innej osoby, gdy o jej zawarciu oraz rodzaju osoba ta dowiedziała się przed powstaniem przysługującej jej wierzytelności. W przypadku więc ustanowienia przez Państwo rozdzielności majątkowej należy rozważyć ujawnienie tego faktu przed sądem i przed stronami postępowania. Tak by jak najszerzej zabezpieczyć Pani interesy również na wypadek kierowania przez Pani sąsiadkę roszczeń przeciwko Pani mężowi także na drodze postępowania cywilnego.
Przykład 1
Kasia i Janek są małżeństwem od 15 lat i mają wspólność majątkową. Janek pracuje na etacie, a Kasia prowadzi mały sklep z odzieżą. Pewnego dnia Janek zostaje niesłusznie oskarżony o zniszczenie mienia – ktoś twierdzi, że porysował luksusowy samochód na parkingu. Sprawa trafia do sądu, a sąsiad, który oskarża Janka, ma świadków potwierdzających jego wersję wydarzeń. Janek może zostać skazany i zmuszony do zapłacenia odszkodowania. Kasia obawia się, że ich wspólny majątek zostanie zajęty na poczet długów. Zastanawiają się nad ustanowieniem rozdzielności majątkowej, by chronić dorobek sklepu Kasi przed ewentualną egzekucją.
Przykład 2
Marta i Piotr od kilku lat prowadzą wspólnie gospodarstwo rolne, ale Piotr od pewnego czasu ma problemy z prawem. Został skazany za prowadzenie działalności gospodarczej bez wymaganych pozwoleń i ma do zapłacenia wysoką grzywnę. Marta, która nie była zaangażowana w tę działalność, martwi się, że będzie musiała współodpowiadać za długi męża. Ich gospodarstwo jest ich wspólnym majątkiem, więc Marta chce ustanowić rozdzielność majątkową, aby chronić swoją część majątku przed komornikiem. Dzięki temu, jeśli Piotr nie będzie mógł spłacić grzywny z własnych środków, Marta będzie miała prawo do ochrony swojej części majątku.
Przykład 3
Agnieszka i Krzysztof są małżeństwem z trójką dzieci. Krzysztof, pasjonat motoryzacji, zdecydował się na zakup drogiego motocykla na kredyt, bez wiedzy Agnieszki. Niestety, nie jest w stanie spłacać rat, a bank zaczyna domagać się spłaty długu. Agnieszka obawia się, że bank może przejąć ich wspólny dom, który jest częścią majątku wspólnego. Zastanawia się nad rozdzielnością majątkową, aby chronić siebie i dzieci przed konsekwencjami decyzji męża. Liczy, że dzięki temu bank będzie mógł dochodzić swoich roszczeń tylko z majątku Krzysztofa, a nie ich wspólnego dorobku.
Ustanowienie rozdzielności majątkowej może chronić współmałżonka przed długami wynikającymi z ewentualnych zobowiązań karnych drugiego małżonka, ponieważ odpowiedzialność za długi ogranicza się wtedy do majątku osobistego dłużnika. W przypadku wspólności majątkowej, długi mogą być zaspokajane z majątku wspólnego, jeśli egzekucja z majątku osobistego okaże się bezskuteczna, jednak istnieje możliwość żądania wyłączenia lub ograniczenia egzekucji z majątku wspólnego.
Skorzystaj z profesjonalnych porad prawnych online oraz pomocy w przygotowaniu pism sądowych, aby skutecznie chronić swoje prawa i interesy w sprawach majątkowych i karnych. Nasze usługi pomogą Ci zrozumieć, czy rozdzielność majątkowa może ochronić Cię przed długami małżonka i jak najlepiej zabezpieczyć swoje finanse. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy - Dz.U. 1997 nr 90 poz. 557
2. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
3. Wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 18 lutego 2015 r., II Ca 2283/14
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
